Rossiyada ilm-fan sohasidagi «miya oqimi» 25 yillik rekordni yangiladi

Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi qurolli mojaro, mamlakatdagi ilm-fan sohasidagi mutaxassislarning ommaviy tarzda xorijga ko‘chib ketishiga olib keldi. Andrey Lovakovning Germaniya Oliy ta’lim va ilm-fan tadqiqotlari markazi tomonidan olib borilgan tahliliga ko‘ra, 2022–2024 yillar oralig‘ida Scopus bazasidagi rossiyalik tadqiqotchilarning har yili 0,8 foizi xorijga ko‘chib ketgan. Bu ko‘rsatkich 2000 yildan beri eng yuqori darajani tashkil etmoqda. Davlatning ilm-fan sohasidagi mutaxassislarini yo‘qotishi mamlakatning ilmiy va innovatsion salohiyatiga jiddiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Ayniqsa, fizika, astronomiya, informatika va matematika sohalaridagi olimlar ko‘proq xorijga ko‘chib ketmoqda. Bu sohalar an’anaviy ravishda Rossiyada kuchli hisoblanar edi. Xorijga ko‘chib ketgan olimlar asosan Germaniya, AQSH va Shveysariyaga yo‘l olmoqda. Shuningdek, Armaniston, BAA va Qozog‘iston kabi mamlakatlarga ham qiziqish ortib bormoqda. Biroq, Xitoy va Hindiston kabi davlatlar hozircha rossiyalik mutaxassislarni jalb etishda sezilarli natijalarga erisha olmayapti. Lovakovning tahliliga ko‘ra, 2021–2023 yillar oralig‘ida Rossiyadagi ilm-fan sohasidagi mutaxassislarning migratsiya koeffitsiyenti -0,17 dan -0,83 ga ko‘tarilgan. Bu ko‘rsatkich 1990-yillar oxiridagi darajadan ham yomonroq hisoblanadi. Bundan tashqari, 2022 yilning o‘rtasidan 2023 yilgacha GitHub platformasidagi rossiyalik dasturchilarning 11,1% o‘z profillarida mamlakatni o‘zgartirgan. ORCID ma’lumotlar bazasiga ko‘ra, 2022 yil fevralidan keyin 2500 ga yaqin olim Rossiyani tark etgan.